Łatwo zapaść się po pas.
A na nartach, jak wzdłuż ścieżek,
Mogę sobie iść przez las.
Droga gładka i otwarta,
Słońce świeci, śnieżek spadł,
Więc na nartach, więc na nartach
Śmiało ruszać mogę w świat!
Dla chcącego nic trudnego-
Śnieg się ściele wzdłuż i wszerz,
Do bieguna północnego,
Jeśli zechcę - dotrę też.
( J. Brzechwa Narciarz )
W 1520 roku młody szlachcic Gustav Ericsson Vasa uciekał przed oddziałami króla Danii, Szwecji i Norwegii - Christianem 2. Duża część Szweckiej szlachty nie zgadzała się z polityką króla, zyskał on nawet przydomek "Tyran". W celu stłumienia opozycji Christian zwabił szlachtę na przyjęcie do Sztokholmu i tam ich zamordował (wliczając to rodziców Gustava). Wydarzenie znane jest jako "Sztokholmska kąpiel we krwi". Gustav , bojąc się o swoje życie zaczął uciekać i będąc w miejscowości Mora postanowił namówić mieszkańców do powstania przeciwko złemu królowi. Nie udało się mu to, wiec postanowił uciekać dalej w kierunku Norwegii, by się tam schronić. Jednak mieszkańcy w końcu zmienili zdanie i wysłali w pogoni za Gustavem dwóch narciarzy, którym udało się dogonić go 90km dalej w miejscowości Salen. Vasa pokonał Christiana i 1523 został koronowany na króla Szwecji , a kraj uzyskał pełną niepodległość.
W 1922 roku, w celu uczczenia tego wydarzenia rozegrano pierwsze zawody Vasaloppet na historycznej trasie. Wygrał je Ernst Alm w czasie 7 godzin i 32 minuty. Trasa oczywiście nie była przygotowana ratrakami , a jedna jego narta ważyła 5kg. Ernst (najmłodszy zwycięzca w historii) stosował trójkrok: ruch lewą nogą, prawą nogą i odepchnięcie dwoma kijami jednocześnie. Na głowie nosił charakterystyczną chustkę z czterema supełkami. Współcześni zawodnicy używają na trasie prawie wyłącznie bezkroku (dotyczy to także wielu podbiegów). Rekord trasy należy do Petera Goranssona (1998) i wynosi 3 godziny i 38 minut. Czas pierwszego zwycięzcy jest dzisiaj czasem możliwym do osiągnięcia przez "mocnego amatora" ( pod warunkiem, że nie startuje z ostatniej "fali"). Kobiety były dopuszczone do biegu w pierwszych przedwojennych latach, a następnie im zabroniono startów. Dopuszczone zostały z powrotem do zawodów w roku 1981. W międzyczasie i tak udawało im się startować, ale musiały się podawać za mężczyzn i przyklejać sobie wąsy...
Zawody nie są już najdłuższe na świecie, nie są najstarsze na świecie ( choć wielu tak uważa) i może nawet już nie są największe, ale są to z pewnością najsłynniejsze i najbardziej prestiżowe zawody typu "open".
Tydzień Vasaloppet:
- KortVasan (krótki - 30 km)
- TjejVasan (tylko dla pań - 30 km)
- HalvVasan (połówka - 45 km)
- Öppet spår (rajd, bez ścigania się - 90 km)
- StafettVasan (sztafeta - 90 km)
- SkejtVasan (krok łyżwowy 30 km lub 45 km).
